Help! ik vermoed dat mijn meertalige leerling dyslexie heeft. Wat nu?

Yusuf is een negenjarige jongen uit groep 5. Hij woont 6 jaar in Nederland, maar thuis wordt alleen  Turks gesproken. Zijn ouders spreken redelijk goed Nederlands, maar Yusuf blijft moeite houden met lezen en spellen. Zijn leerresultaten zijn over het algemeen prima, maar zijn score op de Drie-Minuten-Toets (DMT) blijft aanzienlijk laag. De leerkracht van Yusuf is radeloos en krijgt steeds meer het vermoeden dat hij weleens dyslexie kan hebben, maar wat nu? Welke stappen moet school ondernemen om vast te kunnen stellen dat Yusuf dyslexie heeft?

Dyslexie of meertaligheid?

De leerkracht van Yusuf vindt het moeilijk om vast te stellen wat de oorzaak is van zijn spellingsproblemen. Ook de ouders van Yusuf maken zich zorgen en overwegen om hun zoon aan te melden voor logopedie. Dit lijkt op het eerste gezicht een goeie oplossing, maar wat als de oorzaak van dit probleem een veel diepliggendere oorzaak heeft? Wat als Yusuf nu echt dyslexie blijkt te hebben? Voor vele scholen en leerkrachten blijft dit moeilijk te achterhalen. Want is het immers wel mogelijk om een leerling met een meertalige achtergrond te laten onderzoeken op dyslexie?

Moedertaalonderzoek

Om antwoord te kunnen geven op deze, heeft Leestalent samen met logopediepraktijk De Taalreis een protocol omtrent meertaligheid en dyslexie ontwikkeld. Bij dit onderzoek wordt eerst, door naar de taalvaardigheden in het Nederlands te kijken, bepaald of het kind over voldoende taalvaardigheden in het Nederlands beschikt om door te gaan voor vergoed onderzoek naar dyslexie. Indien dit niet het geval blijkt, wordt er middels een moedertaalonderzoek bekeken of de taalproblemen alleen in het Nederlands of ook in de moedertaal voorkomen

Dit onderzoek is speciaal ontwikkeld om de taalvaardigheden van kinderen met een meertalige achtergrond te toetsen, zodat er accuraat en sneller kan worden vastgesteld of deze kinderen in aanmerking kunnen komen voor een dyslexieonderzoek.

De leerkracht van Yusuf is erg geïnteresseerd en wilt er gelijk werk van maken. Welke stappen moet een leerkracht ondernemen als hij een meertalige leerling wilt aanmelden voor het moedertaalonderzoek?

Stap 1:

De leerkracht van Yusuf wordt voor de aanmelding eerst doorverwezen naar Leestalent. Bij Leestalent wordt er allereerst gekeken of het kind doorverwezen dient te worden naar Taalreis, zodat er uitgebreid onderzoek kan worden gedaan naar de taalvaardigheden van Yusuf. Met behulp van de verschillende genormeerde logopedische testen worden allereerst de Nederlandse taalvaardigheden getoetst door één van de logopedistes van Taalreis. Het is namelijk belangrijk om uit te sluiten of Yusuf voldoende taalvaardig is in het Nederlands voor het onderzoek.

Stap 2:

Als Yusuf een kernscore heeft van 85 of hoger, dan kan worden geconcludeerd dat hij de Nederlandse taal voldoende beheerst. Daaruit blijkt dat Yusuf voldoende in staat is om bij hem een intelligentietest af te nemen en kan hij doorgestuurd worden naar Leestalent voor vergoede dyslexiezorg. Als de kernscore van Yusuf lager is dan 85 en er twijfels zijn over zijn taalvaardigheden, wordt er aanvullend een moedertaalonderzoek uitgevoerd.

Stap 3:

Met behulp van het moedertaalonderzoek wordt er gekeken of er lees- en taalproblemen alleen in het Nederlands of eventueel ook in de moedertaal voorkomen. Als Yusuf geen problemen heeft met de moedertaal, dan is er sprake van een taalachterstand. Blijkt dat Yusuf met beide talen moeite heeft, dan is er sprake van een vermoeden van een taalstoornis.

In dit geval wordt er middels multidisciplinair overleg tussen de hoofdbehandelaren van Taalreis en Leestalent bekeken wat mogelijk is: Kan deze leerling alsnog door? Of wordt er eerst logopedie geboden? Wordt de leerling doorverwezen om een taalstoornis vast te stellen? Dan kan Yusuf voor verdere behandeling doorgestuurd worden naar Taalreis.

Wil jij ook kijken of er bij een meertalig kind sprake is van dsylexie? Neem dan nu contact op met het Klantencontactcentrum van Leestalent via 078-7900055 of mail jouw vragen naar info@leestalent.nl


Heeft dit allochtone kind dyslexie? Hoe nu verder?

Je vermoedt dat er wel eens sprake zou kunnen zijn van dyslexie, maar twijfelt of de leerling wel in aanmerking komt voor vergoed onderzoek vanwege de meertalige achtergrond, maar wat nu? Welke stappen moet je ondernemen als je vermoedt dat een meertalig kind dyslexie heeft? Lees dan snel verder. 

Oorzaak

Het is al langer bekend dat allochtone kinderen veel minder vaak dyslexiezorg ontvangen dan autochtone kinderen. In 2015 noemde het CBS voor de leeftijdsgroep 7-12 jaar respectievelijk percentages van 2 (niet-westers allochtoon) en 9 (autochtoon). De voor de hand liggende verklaring voor dit verschil is dat allochtone kinderen die problemen hebben met lezen en spellen vaak niet worden doorverwezen voor onderzoek naar (ernstige enkelvoudige) dyslexie. Voor een leerkracht is het namelijk niet altijd duidelijk of de leerling de Nederlandse taal voldoende beheerst voor een onderzoek naar dyslexie. Het kan immers zijn dat het kind onvoldoende is blootgesteld aan de Nederlandse taal. Echter bestaat ook de kans dat het kind geen blootstellingsachterstand heeft, maar toch moeite blijft houden met lezen en spelling. Dan is er een aanname dat er mogelijk sprake van zou kunnen zijn van dyslexie. 

Het is altijd frustrerend om te zien als het kind zijn uiterste best doet, maar moeite blijft houden met lezen en spelling. Het is daarom van grote belang dat er goed wordt gekeken wat de oorzaak is van de lees- en/of spellingsproblemen bij meertalige kinderen, om de meest passende zorg te kunnen leveren, zodat zowel ouders als leerkrachten later niet voor grote verrassingen komen te staan die ze hadden kunnen voorkomen. 

Moedertaalonderzoek 

Leestalent voert in nauwe samenwerking met logopediepraktijk Taalreis moedertaalonderzoek uit. Helaas kan er niet bij enkel en ieder kind een moedertaalonderzoek worden aangeboden, maar zullen de taalvaardigheden in het Nederlands uitgebreid onderzocht worden en eventueel ter aanvulling een moedertaalonderzoek afnemen. Hierdoor kan accuraat en sneller dan gebruikelijk worden vastgesteld of deze kinderen in aanmerking komen voor dyslexieonderzoek. Ook is het mogelijk, als er sprake is van onvoldoende beheersing in het Nederlands, om te kijken of er problemen in zowel de moedertaal als het Nederlands voorkomen (vermoeden van een taalstoornis) of dat er alleen problemen voorkomen in het Nederlands (taalachterstand).

Twijfel jij of een kind in aanmerking komt voor vergoed onderzoek naar dyslexie in verband met de meertalige achtergrond van het kind? Lees dan hier welke stappen je moet ondernemen.

Dyslexie; wat kan je als ouder thuis doen?

 

Namens Skribbel delen wij graag wat praktische tips!

  • Steun je kind en toon begrip, praat open over de aspecten van dyslexie
  • Behoud het leesbegrip. Kies samen leuke en passende leesboeken uit, bijvoorbeeld op het Makkelijk Lezen Plein in de bibliotheek.
  • Houdt daarbij rekening met het AVI-niveau, leedtijd en interesse van je kind
  • Probeer eens een ander type boek zoals: samenleesboeken, theaterleesboeken, informatieve boeken of moppenboeken. Ook die boeken zijn geschreven op AVI-niveaus
  • Kijk ook eens een film die van een kinderboek gemaakt is
  • Doe creatieve opdrachten bij een leesboek: maak samen een tekening of een stripverhaal over het boek
  • Oefen op een speelse wijze, oefenen moet leuk blijven
  • Toon interesse in het oefenwerk van je kind: vraag hoe het gaat, of het lukt en waar nog hulp bij nodig is
  • Breng een bepaalde regelmaat in het oefenen. Oefen bijvoorbeeld op een vaste dag en op een vaste tijd en beloon wanneer dit gelukt is
  • Doe samen letter- en woordspelletjes. Denk hierbij aan pimpampet, galgje, rijmwoorden verzinnen of woordzoekers
  • Lees dagelijks een kwartiertje voor, ook bij kinderen in groep 7 en 8
  • Geef zelf het goede voorbeeld door een boek of de krant te lezen
  • Overleg met school en de eventuele dyslexiebehandelaar; stem de hulp op elkaar af

 

Sneller naar een dyslexiediagnose bij meertalige kinderen

Leestalent voert in nauwe samenwerking met logopediepraktijk De Taalreis moedertaalonderzoek uit bij meertalige basisschoolleerlingen die moeite hebben met lezen en spellen in het Nederlands. Hierdoor kan accuraat en sneller dan gebruikelijk worden vastgesteld of deze kinderen in aanmerking komen voor dyslexieonderzoek.

 

Minder dyslexiediagnoses bij allochtone kinderen

 

Het is al langer bekend dat allochtone kinderen veel minder vaak dyslexiezorg ontvangen dan autochtone. In 2015 noemde het CBS voor de leeftijdsgroep 7-12 jaar respectievelijk percentages van 2 (niet-westers allochtoon) en 9 (autochtoon). De voor de hand liggende verklaring voor dit verschil is dat allochtone kinderen die problemen hebben met lezen en spellen vaak niet worden doorverwezen voor onderzoek naar (ernstige enkelvoudige) dyslexie.

Taalachterstand of taalstoornis?

Als een meertalig kind veel moeite heeft met lezen en spellen in het Nederlands, is het voor de school vaak moeilijk om de achterliggende oorzaak aan te wijzen. Het kan immers zijn dat het kind thuis onvoldoende met de Nederlandse taal in aanraking komt. We spreken dan van een taalachterstand en in dat geval komt het kind niet in aanmerking voor verder onderzoek. Maar er zijn ook meertalige kinderen die geen taalachterstand hebben en toch moeite hebben met lezen en spellen. Deze kinderen komen wél in aanmerking voor dyslexieonderzoek. Daarnaast kan het zijn dat het kind een taalstoornis heeft. Dit uit zich in moeite met begrijpen en produceren van zowel de moedertaal als het Nederlands. Ook voor deze kinderen is dyslexieonderzoek mogelijk geïndiceerd. Maar omdat onduidelijk is waardoor de problemen worden veroorzaakt twijfelen scholen vaak of een leerling in aanmerking komt voor vergoed dyslexieonderzoek.

Onderzoek in de moedertaal

Daarom is het van belang om het kind ook in de moedertaal te onderzoeken. Leestalent, zorgverlener voor diagnostiek en behandeling van dyslexie, biedt in nauwe samenwerking met logopediepraktijk De Taalreis zulk onderzoek aan. Het moedertaalonderzoek wordt afgenomen door een logopedist van De Taalreis en geeft antwoord op de vraag: “Heeft dit kind alleen een taalachterstand in het Nederlands of is er ook een probleem in de moedertaal?” Is dit laatste het geval, dan is er sprake is van een taalstoornis. Nadat is bekeken of het kind taalvaardig genoeg is voor een betrouwbaar dyslexieonderzoek, kan eventueel verwijzing naar Leestalent plaatsvinden.

Snel en drempelverlagend

Door de samenwerking tussen Leestalent en Taalreis kan veel tijd worden gewonnen, wat belangrijk is voor de zorg aan deze kinderen. Het kind krijgt meteen een accurate diagnose en de juiste behandeling kan snel worden gestart. Voorafgaand aan het moedertaalonderzoek hoeft niet eerst een half jaar logopedie te worden aangeboden, zoals nu nog gebruikelijk is. Ook verlaagt deze snelle procedure de drempel voor basisscholen om meertalige leerlingen voor dyslexieonderzoek aan te melden. Momenteel kan het onderzoek worden aangeboden aan meertalige kinderen van Turkse en Poolse komaf en in de toekomst wordt het aantal talen verder uitgebreid.

Leestalent presenteerde BOUW! op de Nationale Dyslexie Conferentie

Op woensdag 5 april 2017 vond in Ede de Nationale Dyslexie Conferentie plaats. Tijdens een van deze lezingen had Leestalent de eer om voor een groot publiek meer informatie over BOUW! te delen.

De Nationale Dyslexie Conferentie is bedoeld voor iedereen die beroepshalve bij dyslexie betrokken is en is een mix van onderwijspraktijk, gezondheidszorg en wetenschap. Door middel van 46 lezingen én een informatiemarkt zijn alle professionals weer op de hoogte van alle praktische handvatten bij het borgen, verbeteren en vernieuwen van dyslexie-aanpak in onderwijs en zorg.  Tijdens een van deze lezingen; ‘Project BOUW! kreeg Leestalent een mooi podium.

Eén op de twaalf kinderen in het primair onderwijs kampt met dyslexie. In het voortgezet onderwijs is het zelfs één op de negen. En wie minder presteert op school, haalt niet alles uit zichzelf. Daarom is een methode ontwikkeld om dyslexieproblemen terug te brengen: Bouw!, een wetenschappelijk interventieprogramma van de Universiteit van Amsterdam. Bouw! is ook geadopteerd door de vijf gemeenten in de Hoeksche Waard en het Samenwerkingsverband Passend Primair Onderwijs Hoeksche Waard. Het programma moet leiden tot een spectaculaire daling van het aantal dyslexiegevallen in het onderwijs in de regio.

De kenmerken van Bouw!

  • 525 online computerlessen, waarbij ouders, grootouders, leerlingen uit hogere groepen of vrijwilligers fungeren als ‘tutor’
  • Geschikt voor school en thuis, leuk om te doen voor kinderen
  • Het programma wordt ingezet in groep 2 t/m 4 van het primair onderwijs
  • Het aantal dyslexie-diagnoses wordt met meer dan 60% te worden verminderd (effectiviteit wetenschappelijk aangetoond)
  • Het leesniveau van de grote groep leeszwakke (risico)leerlingen (25% laagste scores) wordt verhoogd tot gemiddeld niveau

Eén programma, vier partners

Het succes van Bouw! is mede te danken aan een brede samenwerking. Centraal staat een bovenschoolse aanpak in de implementatie van Bouw! Daarom heeft het Samenwerkingsorgaan Hoeksche Waard alle belangrijke partners bij elkaar gebracht in een stuurgroep: het bestuur van het samenwerkingsverband, de gemeente, het dyslexiebehandelinstituut Leestalent en Lexima, uitgever van Bouw! Alle scholen van het samenwerkingsverband doen mee. De Universiteit van Amsterdam volgt het project om het effect te onderzoeken.